Tablo incelendiğinde Japonya’nın nüfus artış oranının azaldığı görülmektedir.Doğum oranlarının azalmasıyla paralel olarak genç nüfus oranında düşme yaşlı bağımlı nüfus oranında artma gözlenmektedir.İleriki dönemlerde yapılan yatırımları desteklemek amaçlı genç ve dinamik nüfusun azalması Japonya için sıkıntı oluşturacak yine bağımlı yaşlı nüfusun artması da Japon ekonomisini olumsuz etkileyecektir.Nüfus artışının giderek düşmesi ileriki dönemde Japon nüfusunun azalmasına sebeb olacak nüfus kendini yenileyemeyecek ve dinamizmini kaybedecektir.

11.SINIF SAYFA 35 ETKİNLİK ÇALIŞMASI



SORU-1-Fransa’nın nüfusu hangi dönemlerde en fazla artış göstermişitr.

En fazla artış dönemi 1960-1969 yılları arasındaki dönemdir.Tablo incelendiğinde bu dönemde doğal artışla beraber göç dalgası etkilidir.

SORU-2-Nüfusun değişmesinde göçlerin etkisi nasıl olmuştur.

Fransa ve çeşitli Avrupa ülkeleri 2. dünya savaşından sonra ortaya çıkan iş gücü eksikliğini gidermek için 1960 dan yaklaşık 1970 li yıllara kadar ülkelerine işçi göçü almıştır.Bu dönemde gerek işçi göçü gerekse bu göçle beraber ülke nüfus yapısının değişmesi doğurganlığı etkilemiş ve doğal nüfus artışı göçle beraber ön plana çıkmıştır.
11.SINIF SAYFA 38 ETKİNLİK ÇALIŞMASI

SORU-1-Şehirleşme en hızlı hangi dönemde gerçekleşmiştir?
Biraz eskiye gidersek 1848 sanayi sanayi inkilabı ile başlangıç gösteriyor.Sonrasında ise 1950-1960 dan sonra ağırlık kazanıyor.

Haritaya bakıldığında özellikle yeşil noktaların ağırlık kazandığı görülmektedir.Buda bize şehirleşmenin beraberinde nüfus artışını da getirdiğinden 10 milyon üstü şehirlerde artış görülmektedir.Yaklaşık olarak 1990 sonrası 2000 li yıllarda şehirleşme hız kazanmıştır.
SORU-2-Şehirlerin hızlı gelişmesinde hangi faktörler etkili olmuştur.”
Coğrafi konum özellikleri,ulaşım,sanayi faaliyetlerinin gelişme göstermesi bu süreci hızlandırmıştır.

SORU-3- 2030 yılında şehirlerin nüfus gelişimi hakkında neler söyleyebilirsiniz.?

Şehirleşmeye bağlı sanayi devrimiyle başlayan süreç 1950-1960 lı yıllar sonrasında 2000 li yıllarda gelişimini devam ettirmektedir.Bu süreç 2030 lu yıllarda da mevcut teknolojik ve bilimsel gelişmeler hızlı şehirleşme,şehirlerdeki yaşam standartlarının çekiciliği ile başlayan göç hareketi ve nüfus artışı bu yıllarda da artış göstererek devam edecektir. 
SORU-4-Haritada nüfusu 10 milyonu aşan şehirlerin ağırlıklı olarak güneydoğu Asya da yoğunluk kazanmasının sebebi nedir.

Dünya nüfusunun büyük bir bölümü uygun yasama koşulları taşıyan ılıman iklim kuşağında toplanmıştır.
Güney Doğu Asya Muson Asyası: Asya kıtasının güney ve güneydoğusundaki ülkeleri kapsayan bu bölgede, bol yağışlı iklim nedeniyle pirinç ve çay tarımı önem taşır. Dünya’nın en kalabalık ülkeleri olan Çin Halk Cumhuriyeti ve Hindistan bu bölgede bulunmaktadır. ( tarım) Japonya: Sanayileşmenin ve kısmen madenciliğin etkisiyle sık nüfuslanmıştır.Önemli bir Pazar alanı oluşturur.

11.SINIFLAR SAYFA 46 ETKİNLİK ÇALIŞMASI

Etkinlik-1
SORU-1-Aşağıdaki dünya haritası üzerinde verilen şehirleri sembollere uygun olarak 
işaretleyiniz.

New York-Küresel etki gösterir.
Londra-Küresel etki gösterir
Kudüs-Küresel etki gösterir
Amsterdam-Küresel etki gösterir
Kütahya-Yerel etki gösterir
Yeni Delhi-Bölgesel etki gösterir
Milano-Küresel etki gösterir
Nairobi-Bölgesel etki gösterir
Hong Kong-Küresel etki gösterir
SORU-2-İşaretlediğiniz şehirlerin etkilerinin neler olduğunu sınıfta tartışınız.

New York dünya finas merkezi özelliği gösterir beraberinde ekonomi ve ticaretin merkezidir ve liman şehri olup dünyanın en kalabalık şehirlerinden biridir. 

Londra ekonomi ve ticaretin bir diğer merkezidir ve liman şehri olup dünyanın en kalabalık şehirlerinden biridir. 

Amsterdam, Hollanda’nın başkenti olmasının yanında önemli bir liman şehri ve 
ticaretin bir başka küresel merkezidir. Ayrıca siyasi platformda birçok uluslar arası kuruluşun 
merkezidir.

Milano İtalya’’nın sanayi ve ticaret başkentidir.beraberinde kültürel fonksiyonlar ve ekonomik fonksiyonlardan ticaret ön plandadır. 

Kütahya’da sanayi, tarım ve ticaret gelişmiştir ve etki alanı 
yereldir.

Kudüs 3 din için de kutsal olan bir merkezdir.

Nairobi,Kenya’nın başkentidir.

Yeni Delhi, Hindistan’ın başkentidir.Bölgenin ekonomi ve yerleşme merkezidir.

Hong Kong , Asya-Pasifik bölgesindeki önemli finans, ticaret ve ulaşım merkezi konumundadır.

Etkinlik-2

SORU-1-Aşağıdaki tabloda Hamburg şehrinin bulunduğu ülke, etki alanı ve etkin 
fonksiyonu verilmiştir.
Siz de diğer şehirlerin bulunduğu ülkeyi, etki alanını ve fonksiyonunu tespit 
ediniz (Bazı şehirler birden fazla fonksiyonu ile ön plana çıkabilir).

Şehirler
Ülkeler
Etki alanları
Fonksiyon
Yerel 
Bölgesel 
Küresel

ABD

Yoruma açık bir tablo ufak tefek farklılıklar olabilir…

SORU-2-Şehirlerin farklı fonksiyonlar kazanmasında etkili olan faktörleri 
yorumlayınız.
Şehirlerin farklı fonksiyonlar kazanmasında şehrin coğrafi konumu,
nüfusu,ekonomik,siyasi,kültürel ve dini özellikleri etkili olmuştur.

İstanbul’un İstanbul boğazında bulunması,Türkiye’nin en önemli limanı 
olması,Hristiyan’lar için kutsal yerlerin bulunması,

Londra’nın başkent olması,küresel finans merkezlerinden biri olması,Tarihi eserlerin bulunması ve sanatsal faaliyetlerin gelişmiş olması,

Roma’nın başkent olması, Vatikan’ın Roma’da yer alması,ticaretin gelişmiş olması, Tarihi eserlerin bulunması ve sanatsal faaliyetlerin gelişmiş olması,

Moskova’nın Dünya’nın büyük devlerinden biri olan Rusya ve B.D.T’nin merkezi olması, 

Kudüs’ün 3 din için de kutsal olan bir merkez olması,

Hamburg’un Almanya ve Avrupa’nın en önemli limanlarından biri olması,

Los Angeles’in Amerikan sinemasının merkezi olması,

Mexico City’nin Meksika’nın başkenti olması,

Kahire’nin Mısır’ın başkenti olması,

Jakarta’nın Endonezya’nın başkenti olması,önemli bir ticaret ve liman şehri 
olması,

Bakü’nün Azerbaycan’ın Başkenti olması ve mevcut enerji kaynakları , 
Delhi’nin Hindistan’ın başkenti ve ekonomik merkez olması.

11.SINIFLAR SAYFA 47 ÖLÇME DEĞERLENDİRME SORULARI



SORU-1- Çin'de nasıl bir nüfus politikası uygulanmaktadır?

Nüfusu önceleri bir güç olarak görmektelerdi.1953 yılında nüfusu 583 milyon olduğunu gördü. Nüfus artış hızı planlanandan daha yüksek çıktığı için resmen ilan edilmeyen tek çocuk siyaseti izlenmeye başlanmıştır.Çin’de bu politika şehirlerde sıkı sıkıya uygulanmış ve kırsal kesimde iki kız çocuğa izin verilmiştir. Çin'de kırsal kesimde yaşayıp tek erkek çocuğu veya iki kız çocuğu olan ailelere anne, baba 60 yaşını geçtiklerin de yılda 75 dolara denk gelecek bir maaş bağlanmaktadır.Çin nüfus artış hızını azaltıcı yönde politika uygulamaktadır.
SORU-2- Nüfus değişiminde rol oynayan faktörler nelerdir?

Doğumlar,Ölümler(Savaşlar,salgın hastalıklar,doğal afetler),Göçler,Sınırların değişmesi

SORU-3- Bir ülkede genç nüfusun artması sizce avantaj mıdır? Açıklayınız.

Genç nüfus bir ülke için avantajdır ancak ülkenin ekonomik yapısı bu nüfusu kaldırabilecek yapıda ise.Ülkenin öz kaynakları ülke nüfusunun ihtiyaçlarına cevap verebiliyorsa genç nüfus yatırımları destekleyen üretken rekabeti arttıran bir rol oynar.Aksi takdirde bir ülke için çeşitli ekonomik ve sosyal sorunlara yol açar.

SORU-4- Roma şehrine tarihsel süreç içinde önem kazandıran özellikler nelerdir?

Roma; Siyasi ,dini ve kültürel anlamda çok gelişen bir kenttir. Roma, dünya tarihindeki belirleyici rolünü asırlar boyu sürdürdüğünden olsa gerek "Dünyanın başkenti" unvanına layık görülmüştür. Roma İmparatorluğu'nun başkenti idi.Bundan dolayı yalnızca imparatorluğun sınırları içerisinde kalan yerleri değil dünyanın büyük kesimini siyasi ve dinî olarak etkisi altına almıştır. 1870' te Birleşik İtalya'nın başkenti olmuştur.Siyasi, dinî ve kültürel odak noktası olarak çok hızlı bir büyüme sürecine girmiştir.Roma, Katoliklerin dinî merkezi olan Vatikan'ı içine aldığından çift başkent rolüne de sahiptir. Vatikan bağımsız bir bütünlük hâlinde işlev görmektedir ve küresel etkisi İtalya'dan çok daha büyüktür.

SORU-5- Nüfus politikalarının olumlu ve olumsuz yönleri nelerdir?

vOlumlu Sonuçları
vKişi başına düşen gelirin artması
vEğitim ve sağlık hizmetlerinin gelişmesi
vİşsizliğin azalması
vKöyden kente göçün azalması
vSosyal sorunların azalması
vTasarrufların artması
vTüketimin azalması
vDevletin giderlerinin azalması
vÜlke kalkınmasına daha fazla kaynak ayrılabilmesi

Olumsuz Sonuçları

vCinsiyet dengesizliği
vYaşlı nüfus oranının artması(Bağımlı nüfus oranının artması)
vGenç ve eğitilebilir nüfus oranının azalması
vAktif(çalışan ve çalışabilecek) nüfus oranının azalması
vÜlkenin savunma gücünün azalması
vSosyal güvenlik sisteminde sorunları ortaya çıkması

SORU-6- New York şehrinin dünya çapında öneme sahip olmasında hangi özellikleri etkili 
olmuştur?

New York'un caddelerinden biri olan Wall Street, dünyanın bir numaralı finans merkezi olması, dünyanın en kalabalık yerleşim bölgelerinden biri olması, ticaret ve sanayinin olduğu kadar eğitim ve kültür faaliyetlerinin de yoğunlaştığı bir yerleşim merkezi olmasıdır.
ABD'nin eski başkenti olması, ABD'nin ve dünyanın önemli şirketlerinin merkezleri, sivil toplum örgütleri, ulusal ve uluslararası etkili medya kuruluşları burada toplanması,

SORU-7- Bir ülkede çalışma çağı dışındaki nüfusun artmasının olumsuz yansımalarını 
belirleyiniz.

Çalışan nüfus azalır, bağımlı nüfus artar, sosyal güvenlik sistemi çökme noktasına gelir,devletin vergi gelirleri azalır, Tasarruflar azalır,Kişi başına düşen gelir azalır,Eğitim ve sağlık hizmetleri yetmez,Sosyal sorunlar artar,Üretim azalır, Devletin giderleri artar,Ülke kalkınmasına daha az kaynak ayrılabilir,Dengesiz beslenme sorunu ortaya çıkar,İç ve dış göçler artar.

SORU-8- Bir ülkede nüfus artış hızının sürekli azalması hangi olumsuzluklara neden 
olur?

Tasarruflar azalır,Kişi başına düşen gelir azalır,üretimin azalması, devletin yatırım giderlerinin artmasına yol açar.Ülke nüfusu dinamik yapısını kaybeder buda yatırımlar için olumsuz sonuçlar doğurur.
Yaşlı nüfus oranının artması(Bağımlı nüfus oranının artması), Genç ve eğitilebilir nüfus oranının azalması,Aktif(çalışan ve çalışabilecek) nüfus oranının azalması, Ülkenin savunma gücünün azalması,Sosyal güvenlik sisteminde sorunların ortaya çıkması, devletin vergi gelirleri azalır, 

SORU-9- Dünyanın en büyük şehirleri nerelerde kurulmuştur? Bunda hangi özellikler 
etkili olmuştur?

Özellikle Kuzey Yarımkürede ve Orta Kuşakta (300-600) kurulmuştur.Sanayi,ticaret
ve ulaşımın geliştiği alanlarda büyük şehirler kurulmuştur.Sanayi Devriminden sonraki dönemlerde sanayileşen yerlerde çok büyük şehirler ortaya çıkmıştır.Özellikle ticaret,sanayi,liman ve siyasi fonksiyonlar etkili olmuştur.

SORU-10- Ölüm oranı, nüfus patlaması, nüfus planlaması, nüfus politikası, aktif nüfus, 
demografik şişme kavramalarını açıklayınız.

Ölüm Oranı: Genel olarak, genelde yıllık hesaplanan, her 1000 kişi başına 
ölümlerin sayısının oranıdır.

Nüfus Patlaması: Bir ülkede ölüm oranlarının düşmesi, doğumların artması ve şehrin özelliklerinden dolayı yoğun göçlerle nüfusun büyük hızla çoğalmasıdır.

Nüfus Planlaması:Ülke öz kaynakları doğrultusunda ülkelerin uygulamış oldukları nüfusu kontrol altında tutmaya yönelik politikalara denir.

Nüfus Politikası:Nüfus artış hızını azaltmak ya da arttırmak veya nüfusun 
niteliklerini arttırmak için devletler tarafından yapılan çalışmaların tümüne 
nüfus politikası denir.

Aktif nüfus: 15- 64 yaş arasındaki nüfusa çalışma çağındaki nüfus 
denilmektedir.Çalışanlar ve iş arayanlar bu nüfus içinde yer alır.

Demografik Şişme: Kentlerin sanayi, ekonomik, kültürel özelliklerini 
gerçekleştirmeden, aşırı nüfuslanarak büyümesidir.Şanlı Urfa ve Diyarbakır’ın 
terör nedeniyle göç edenlerce nüfusunun artması

SORU-11- Japonya'da nüfus artışını teşvik eden nüfus politikaları uygulansa da nüfus 
artışı istenen düzeyde değildir. Bunun nedenlerini açıklayınız.

Japonya’nın gelişmiş bir ülke olmasıdır.Gelişmiş ülkelerde doğum oranları ve nüfus artış hızı düşüktür.doğum oranlarının düşük olmasının nedenleri: sanayileşme ve
kentleşme,kadının çalışma hayatındaki yerini alması,eğitim düzeyinin artması,refah düzeyinin artması,doğum kontrolü ve evliliklerin geç yaşlarda yapılmasıdır.

SORU-12- Aşağıdaki piramitte Japonya'nın 1955- 2015(tahminî)yılları arasındaki nüfus 
değişimi gösterilmiştir.Bu değişimin gerçekleşmesi için Japonya nasıl bir nüfus 
politikası uygulamış olabilir?

Özellikle 1950 yılından sonra nüfus artış hızını azaltıcı bir politika uygulamıştır.1980 -1990 yılına kadar 

Aşağıdaki cümlelerde boş bırakılan yerleri uygun ifadelerle doldurunuz.


SORU-1-Şehirsel fonksiyonlar sanayi, ulaşım ,ticaret, ,liman, kültür, turizm ve 
eğitimdir.

SORU-2-Şehir sınıflandırılmalarında etkili olan faktörler fonksiyonel özellikleri
Nüfusu ve etki alanlarının genişliğidir.

SORU-3-Bir şehir çok büyük alanları etkisi altına alıyorsa etki alanı küresel 
çaptadır.

SORU-4-Amsterdam'ın etki alanının küresel çapta olmasını sağlayan 
fonksiyonu Önemli bir liman özelliği göstermesidir.

SORU-5-Nairobi,Bakü,Diyarbakır şehirleri bölgesel çapta etki alanına sahip iken,Roma,Mekke,Londra gibi şehirlerin etki alanları küresel çaptadır.

SORU-6-New York'un küresel çapta etki alanı oluşturmasında Finans merkezi olması, ticari, siyasi ve ekonomik fonksiyonel özellikleri etkili olmuştur.

SORU-7-Bir şehrin bölgesel veya küresel etkiye sahip olmasında o şehrin 
nüfusu ve fonksiyonel özellikleri etkilidir.



SORU-1-Aşağıdaki şehirlerden hangisi iktisadi fonksiyonlarına göre şehirler 
sınıflandırması içinde yer almaz? 
A)Tarım B)Liman C)ulaşım D)Maden E)Askerî

SORU-2-Aşağıdaki şehirlerden hangisinin küresel etkisi en azdır? 
A)Şam B)Tokyo C)Paris D)Londra E)New York

SORU-3-Aşağıdaki şehirlerden hangisi liman fonksiyonu sayesinde küresel bir etkiye 
sahiptir? 
A)Marsilya B)Zürih C)Milano D)Moskova E)Mekke

SORU-4-Aşağıdaki şehirlerden hangisi liman şehri değildir?
A)Amsterdam B)Marsilya C)İstanbul D)İskenderiye E)Varşova

SORU-5-Nüfus özellikleri dikkate alındığında aşağıdaki ülkelerin hangisinin 
nüfusunu artırıcı politika izlemesi daha uygundur?
A)Almanya B)Çin C)Hindistan D)Türkiye E)Endonezya

SORU-6-Aşağıdaki şehirlerden hangisi etkileri bakımından küresel bir güce sahiptir? 
A)Manila B)Mekke C)La Paz D)Lizbon E)Mogadişu

SORU-7-Herhangi bir yerleşmenin merkez hâline gelmesi ve etki alanını 
genişletmesinde aşağıdakilerden hangisinin etkisi en azdır?

A)Tarım B)Ulaşım C)Ticaret D)Nüfus E)Endüstri

SORU-8-New York'un bir dünya şehri olmasında aşağıdaki fonksiyonel 
özelliklerinden hangisi daha etkilidir? 

A)Ulaşım B)Ticaret C)Tarım D)Maden E)Sanayi

SORU-9-Nüfus artış hızının fazla olduğu ülkelerde genç nüfusa yapılan 
yatırımlar artmakta, buna bağlı olarak kalkınma hızı yavaşlamaktadır. 
Buna göre aşağıdaki ülkelerin hangisinde kalkınma süresinin en uzun olması beklenir?

A)Bulgaristan B)Fransa C)Finlandiya D)Afganistan E)Kanada

SORU-10-Bir ülkede nüfus artış hızının azalması sonucunda aşağıdakilerden 
hangisinin meydana gelmesi beklenemez?
A)İşsizlik oranının azalması 
B)İç ve dış göçlerin artması
C)Kalkınma hızının artması 
D)Genç nüfus oranının azalması
E)Doğal kaynakların tüketiminin azalması

SORU-11-Aşağıdakilerden hangisi nüfus artış hızını azaltan faktörlerden biri 
değildir? 
A)Kadınların çalışma hayatına daha fazla girmesi
B)Aile planlaması 
C)Savaşların artması 
D)Bebek ölüm oranlarının artması 
E)Sağlık hizmetlerinin yaygınlaşması

SORU-12-Nüfus artış hızının düşürülmesi için aşağıdaki önlemlerden hangisi daha etkili ve kalıcıdır? 
A)Az çocuklu ailelere vergi muafiyeti
B)Çok sayıda hastane ve okul yapılması 
C)Doğum kontrolünün yaygınlaştırılması
D)Küçük yaşta evliliklerin teşvik edilmesi 
E)İç göçlerin teşvik edilmesi

SORU-13-Aşağıdaki şehirlerden hangisinin etki alanı farklı bir nedene bağlıdır? 

A)Marsilya B)Amsterdam C)İstanbul D)Rotterdam E)Paris

SORU-14-Nüfus artış hızının artması aşağıdaki ülkelerden hangisinde bir sorun 
oluşturmaz? 

A)Hindistan B)Fransa C)Pakistan D)Mısır E)Çin

11. SINIF SAYFA 50 ETKİNLİK ÇALIŞMALARI Mal ve hizmetlerin sağlanmasıdır. 
ÜRETİM

Sonuç olarak mevcut sanayi kollarının gerek yer seçimi gerekse üretim miktarı bunun pazarlara taşınması ve tüketilmesinde iklim,su,yer şekilleri doğrudan yada dolaylı etkide bulunur.Dönem dönem üretimi destekleyici özellik gösterebilir dönem dönem şartları zorlaştırabilir…Unutulmamalıdır ki üretim ,dağıtım ve tüketim bozulmaz bir halkadır.Tüketimdeki artış direk üretimi etkiler bu iki etkenin oluşmasında dağıtım koşullarıda önemli rol oynar ürettiğinizi dağıtamazsanız tüketim miktarı azalır talep gelmediği içinde üretim düşer.

11.SINIFLAR SAYFA 78 ETKİNLİK ÇALIŞMASI

Kitabınızdaki resimde küçük menderes ovasının bir kısmının resmi verilmiştir.

SORU-1-Araziler hangi amaçla kullanılmıştır ve bunun üzerinde yer şekilleri nasıl etkili olmuştur.