TÜRKÇE DERS NOTLARI 

GERÇEK ANLAM: Sözcüğün aklımıza gelen ilk anlamdır.

Herkes tarafından bilinen anlamdır.

         Örnek: “Bugün hava çok soğuk”

         “Bana karşı soğuk davranıyordu.”

Açıklama: Birinci cümlede “soğuk” kelimesi sıcak

karşıtı olarak gerçek anlamıyla kullanılmıştır.

Soğuk kelimesi ikinci cümlede aklımıza gelen ilk

anlamıyla kullanılmamıştır.

             YAN ANLAM: Sözcüğün gerçek anlamı olmamakla beraber

gerçek anlamla bir yönüyle ilişkin olan anlamdır.

Örnek: Kapının dili kırılmış.(Burada dil kelimesi organ

olan insan diliyle şekil olarak benzerdir ve yan anlam vardır.)

MECAZ ANLAM: Bir sözcüğün gerçek anlamından tamamen

uzaklaşmış anlamıdır.

Örnek: İnsanlara sıcak davranır.

EŞ ANLAMLILIK(ANLAMDAŞLIK): Yazılışı farklı anlamları

aynı kelimelere eş anlamlı kelime denir.

Örnek: Siyah-kara, beyaz-ak, öğrenci-talebe

ZIT ANLAMLILIK: Anlam yönüyle birbirine ters durumu ifade

                                                    eden kelimelere zıt anlamlı kelimeler denir.

Örnek: Zengin-fakir, büyük-küçük, yaşlı-genç

SÖZCÜKTE ANLAM

EŞ SESLİLİK(SESTEŞLİK): Yazılışı aynı anlamı farklı olan

kelimelere  sesteş kelimelere denir. Mesela çay

kelimesi hem içecek hem de akarsu anlamındadır.

Örnek: Yüz kişi sırada bekliyordu.

Yüzünde ben vardı.

TERİM ANLAM: Bilim,sanat ya da teknik alanlardaki kavram

ve nesneleri karşılayan sözcüklerdir.

 Örnek: Edebiyat: Şiir,kafiye,uyak,hikaye…

SÖZCÜKLERDE GENEL(GENİŞ) ANLAM: Anlam olarak daha

fazla varlığı karşılayan sözcüklere genel anlamlı sözcük denir.

SÖZCÜKLERDE DAR(ÖZEL) ANLAM: Kapsam olarak daha az

varlığı kapsayan sözcüklere dar anlamlı sözcükler denir.

Örnek: Canlı ve insan kelimelerini anlam yönünden

değerlendirirsek canlı kelimesi insan

kelimesini de anlam olarak kapsayan genel anlamlı;

insan kelimesi dar anlamlı kelimedir.

DOLAYLAMA: Tek kelimeyle karşılanacak kavramı birden

fazla kelimeyle karşılamaktır.

Örnek: Kaleci-file bekçisi, top-meşin yuvarlak,

turizm-bacasız sanayi…

SÖZCÜKTE ANLAM KONU ANLATIMI İÇİN TIKLAYINIZ…

CÜMLEDE ANLAM KONU ANLATIMI İÇİN TIKLAYINIZ…

PARAGRAF KONU ANLATIMI İÇİN TIKLAYINIZ…